Michał Koza

W tym semestrze (i następnym również) prowadzę warsztaty krytyczne. Dla studentów_tek to przedmiot wyjątkowy – często w ankietach wskazują, jaki ważny to przedmiot na polonistyce. W trakcie warsztatów uczysz się, jak pisać, oceniać, umieszczać w szerszym kontekście, formułować i podważać argumenty. Jak stworzyć recenzję, polemikę, felieton i jak uchwycić własne oczekiwania wobec tekstów, co nie jest wcale takie częste.

Profit niewątpliwy, apetyty ogromne – doskonale to rozumiem, bo dla mnie, podczas moich studiów to był moment przełomowy. Zainteresowałem się pisaniem o tekstach w nieco innym trybie niż naukowy, częściej zatrzymywałem się nie tylko nad tym, co chcę powiedzieć, ale również jak to robię. I to od fundamentów, bo na zajęciach analizujemy nasze teksty od edytorskich drobiazgów, przez figury retoryczne i styl aż po logikę argumentacji. Mogę tylko żałować, że stało się to dopiero na czwartym roku – a gdyby poświęcić pisaniu jako pisaniu więcej miejsca już od startu? Nie przesądzam, że każdemu do dobrego pisania są potrzebne takie ćwiczenia, na pewno istnieją genialne samorodne talenty. Ale komu nie pomoże dodatkowa para (albo tuzin) par oczu i głów chętnych do podzielenia się komentarzem na temat naszego pisania?

W ramach zajęć tworzymy teksty, dyskutujemy nad ich warsztatem, czytamy o krytyce i poznajemy przykłady konkretnych recenzji. Poniżej wypisałem kilka lektur, za które zabierzemy się po drodze. Może coś warto byłoby do nich dorzucić?

Teksty o krytyce i krytykowaniu

• Janusz Sławiński, Funkcje krytyki literackiej, w: tegoż, Dzieło – język – tradycja, Warszawa 1974. 

• Michał Głowiński, Próba opisu tekstu krytycznego, w: Badania nad krytyką literacką. Seria druga, pod red. Michała Głowińskiego i Krzysztofa Dybciaka, Wrocław – Warszawa 1984, s. 73–85; 

• Dorota Kozicka, Co to znaczy dzisiaj być polskim krytykiem?, „Wielogłos”, 1 (9) 2011, s. 47–58. 

• Kwestionariusz recenzencki, „Mała Kultura Współczesna”, dostęp: https://malakulturawspolczesna.org/tag/kwestionariusz/; 

• Maciej Jakubowiak, Pokłóćmy się o literaturę, https://www.dwutygodnik.com/artykul/6458-poklocmy-sie-o-literature.html 

• Krzysztof Cieślik, Krytyk musi umrzeć, https://www.dwutygodnik.com/artykul/6475-krytyk-musi-umrzec.html 

• Rafał Hetman, Ile recenzji w recenzji, czyli jak się pisze o książkach w polskiej prasie?, dostęp na: https://czytamrecenzuje.pl/1432/ile-recenzji-w-recenzji-czyli-jak-sie-pisze-o-ksiazkach-w-polskiej-prasie 

• Agnieszka Nęcka, Łowcy odsłon. O blogosferze literackiej słów kilka 

Blogosfera

• Krzysztof Hoffmann, Hejtuję blogi. Blogi o literaturze a krytyka literacka, https://www.academia.edu/10279099/Hejtuj%C4%99_litblogi_Blogi_o_literaturze_a_krytyka_literacka 

Debaty o krytyce

• Debaty krytyczne (m.in. Na scenie czy w polu?, https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/debaty/na-scenie-czy-w-polu/; 
• Krytyka krytyki, https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/debaty/krytyka-krytyki/) 
• Joanna Orska o krytyce poetyckiej: https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/debaty/kolezanki-i-koledzy-czy-wyszlismy-ze-szkoly/

Krytyka negatywna

• Krytyka negatywna: Jakub Skurtys, Nie będzie bolało, http://malyformat.com/2019/06/nie-bedzie-bolalo/ 

• Krzysztof M. Maj, Radek Rak z nagrodą Nike, cykl „Dla każdego coś przykrego”, https://www.youtube.com/watch?v=7I-nYXRsLBA 

Felieton 

• Jerzy Pilch, Ewa Chudoba, Bronisław Maj i ja, w: Bezpowrotnie utracona leworęczność 

Przykłady (lista rośnie z każdym spotkaniem):

• Nowacki o Kornhauserze: http://www.noweksiazki.com.pl/pl/recenzja/nowacki-10-2020?prefix=artykul 
• Monika Ochędowska o Sromotnym przegrywie Adrianny Alksnin: https://www.dwutygodnik.com/artykul/9185-rel.html 
• Inga Iwasiów o książce Służące do wszystkiego Kuciel-Frydryszak http://www.noweksiazki.com.pl/pl/recenzja/iwasiow-3-2019?prefix=artykul 
• Inez Okulska o Katarzynie Nosowskiej: https://www.dwutygodnik.com/artykul/7903-jedrne-cialo-autoironii.html
• Monika Ochędowska o Miękkim graniu Organka: https://www.dwutygodnik.com/artykul/8312-miekkie-granie.html